Transform, connect, construct, transform

In mijn zoektocht naar duidelijkheid over het hoe en waarom docenten, zichzelf wel of niet professionaliseren, stuit ik telkens op het begin. (Hoe kan het ook anders) Het begin van al het leren is de visie van de lerende. In het geval van de docent de visie die hij heeft over het meesterschap en daarmee bedoel ik het onderwijs. Deze visie bepaalt zijn manier van lesgeven, maar ook zijn behoefte aan nieuwe kennis en vaardigheden.

Bijna iedereen binnen het onderwijs is ervan overtuigd dat de lerende het best leert in samenwerking met anderen. Anderen uitleg geven over de inhoud van het te leren materiaal geeft het hoogste leereffect. Connectiviteit is daarbij het uitgangspunt. In verbinding staan met anderen kan face-to-face of online. Binnen een instelling werken lerende teams samen om te komen tot een cyclus van onderwijsverbetering. Ieder lid van een team brengt zijn of haar specifieke kennis en kunde in.

Maar als het gaat om grotere innovatieve veranderingen of verbeteringen is het belangrijk dat ook buiten de eigen instelling wordt gezocht naar nieuwe kennis. En dan is het maar goed dat er zoiets als internet bestaat. Docenten uit verschillende delen van de wereld kunnen gezamenlijk werken aan onderwijsvernieuwing. Zij nemen deel aan Public Learning Communities en delen hun kennis met de rest van de wereld. Open en zonder enige tegenprestatie te verwachten. De nieuw opgedane kennis kunnen de docenten toepassen in hun eigen onderwijs. Een Nederlands voorbeeld van een PLC zijn de special interest groups van Surf.

Maar leren vindt plaats op een constructivistische wijze. Twitter en andere social media zijn in dit proces van leren goed te gebruiken als begin sneeuwbal. Een heel klein balletje van slechts 140 tekens dat met een paar klikken van de muisknop kan veranderen in een prachtige sneeuwpop. Daarbij is het wel belangrijk dat de docent mediawijs is. Is hij dat niet dan loopt hij het risico bedolven te raken onder een lawine van informatie. Het is dan maar te hopen dat zijn persoonlijk alarm gehoord wordt en dat hij op tijd gered wordt. Tip: duik nooit te diep in de sneeuw zonder lifeline. Ik leer mijn studenten eerst een zoek plan te maken en dan pas te gaan zoeken. In de praktijk is dit zoekplan een dynamisch plan dat gaande de zoektocht groeit en maar de grote lijn blijft gevolgd. De aorta loopt door. Hierdoor blijft de structuur van de zoektocht behouden.

Ik gebruik Yippy.com als zoekmachine. Deze zoekmachine biedt mij namelijk alternatieve routes voor ik vast kom te zitten. Ik kan vooraf kiezen welke weg ik kies. Samen met Databanken, zoals Questia en Mendeley kom ik bijzonder ver, zonder ook maar een pas gezet te hebben.

De kennis die een docent op deze manier op doet voegt hij toe aan zijn oude kennis en op die manier ontstaat er persoonlijke professionele ontwikkeling. Maar om sociaal te kunnen leren moet de docent zich bewust worden van zijn oude kennis en gedrag.Transformatief leren maakt het mogelijk om onbewust aangenomen betekenissen en waarden te herkennen en eigen betekenis en gedrag vorm te geven. Transformatief leren houdt ook het doorbreken van voorheen vanzelfsprekend geachte opvattingen en gewoonten. Een opbrengst in sociaal leren gaat dus gepaard met individuele bewustwording en verandering.

En nu ontstaat er een nieuwe sneeuwbal. Wat betekent transformatief leren binnen het leven lang leren van de docent? En is dit te beinvloeden?

Connecting the dots

Steve Jobs deed dit tijdens zijn beroemde toespraak voor afsturende studenten van de Stanford University in 2005 (Stanford University, 2005). Ik doe het achter mijn bureau tijdens mijn vakantie. De digitalisering van het onderwijs gaat snel en net als binnen de neurologie is het binnen de digitale wereld ook een kwestie van Connecting the dots.

In deze blog ga ik proberen twee punten samen te laten komen, namelijk: Constructivisme en technologie.

Constructivisme is en blijft daarbij de ruggengraat van het onderwijs. Dewey gaf in 1916 al aan dat de leren plaats vindt in de omgeving van de student. En dat interactie plaats vindt tussen de student en zijn omgeving. Kennis is dynamisch en gebaseerd op actieve ervaringen. Dewey zag de docent als een gids omdat het leren gebaseerd moest zijn op creatieve interactie en niet op gebaseerd moet zijn op een vooraf beschreven eindresultaat. De omgeving van de student anno nu bestaat voor een belangrijk deel online. Het web biedt een immense hoeveelheid bronnen die studenten gebruiken voor het oplossen van problemen en het opbouwen van kennis. Technologie biedt de student niet alleen de mogelijkheid kennis te vergaren, maar hij of zij kan ook kennis uiten op het net (blogs, wiki’s enz) of reflecteren op het geleerde (via fora en dergelijken). Maar gebruik maken van online technologie voor onderwijsdoeleinden betekent dat de docent rekening moet houden met een aantal zaken.

Ten eerste moet de technologie niet gebruikt worden omdat het gebruikt moet worden. Het belang van samenwerkend leren en creëren van nieuwe kennis mag niet uit het oog verloren worden.

De docent is facilitator en zal actief betrokken zijn bij het leren van al zijn studenten maar niet in die mate dat hij bepaalt wat er geleerd gaat worden. De docent is gids, coach, helpdesk enz.

Ondanks dat het leren voor een deel online plaats vindt moet de leersituatie zo authentiek mogelijk zijn. Dit betekent dat de problemen waar de studenten tijdens het project aan werken authentiek gemaakt moeten worden. Daarbij kan het beroepenveld een goede hulp zijn. Door toevoeging van opgenomen interviews enz. kunnen zij de opdracht van een authentiek sausje voorzien.

Tot slot twee zaken die extra aandacht nodig hebben om de kwaliteit van het geleerde te kunnen borging. Zelfsturing is een vaardigheid waarvan wij verwachten dat de student die heeft, maar niet alle studenten beschikken over voldoende zelfsturing om de juiste bronnen aan te boren. Wikipedia is een mooie start maar uiteindelijk willen we dat de studenten de juiste informatie verwerven en verwerken. De studenten leren hoe zij de bronnen en hun informatie op de juiste waarde moeten schatten is een 21st eeuwse vaardigheid die binnen de curricula van de opleidingen een steeds belangrijkere plaats gaan innemen.

Vervolgens moet de kennis getoetst worden. Ook hierbij kan gebruik gemaakt worden van technologie. Maar dit betekent een mindshift bij docenten. Ik stel u een vraag en ik zou het op prijs stellen als u mij uw antwoord via twitter stuurt (sschouwenaars). Is het erg als studenten samen thuis een toets maken?

Bibliografie

Dewey, J. (1916). Democracy and eduacation. New York: The Free Press.

Stanford University. (2005, June 14). You’ve got to find what you love, ‘Jobs says. Retrieved august 1, 2012, from Stanford University News: http://news.stanford.edu/news/2005/june15/jobs-061505.html