In mijn zoektocht naar duidelijkheid over het hoe en waarom docenten, zichzelf wel of niet professionaliseren, stuit ik telkens op het begin. (Hoe kan het ook anders) Het begin van al het leren is de visie van de lerende. In het geval van de docent de visie die hij heeft over het meesterschap en daarmee bedoel ik het onderwijs. Deze visie bepaalt zijn manier van lesgeven, maar ook zijn behoefte aan nieuwe kennis en vaardigheden.
Bijna iedereen binnen het onderwijs is ervan overtuigd dat de lerende het best leert in samenwerking met anderen. Anderen uitleg geven over de inhoud van het te leren materiaal geeft het hoogste leereffect. Connectiviteit is daarbij het uitgangspunt. In verbinding staan met anderen kan face-to-face of online. Binnen een instelling werken lerende teams samen om te komen tot een cyclus van onderwijsverbetering. Ieder lid van een team brengt zijn of haar specifieke kennis en kunde in.
Maar als het gaat om grotere innovatieve veranderingen of verbeteringen is het belangrijk dat ook buiten de eigen instelling wordt gezocht naar nieuwe kennis. En dan is het maar goed dat er zoiets als internet bestaat. Docenten uit verschillende delen van de wereld kunnen gezamenlijk werken aan onderwijsvernieuwing. Zij nemen deel aan Public Learning Communities en delen hun kennis met de rest van de wereld. Open en zonder enige tegenprestatie te verwachten. De nieuw opgedane kennis kunnen de docenten toepassen in hun eigen onderwijs. Een Nederlands voorbeeld van een PLC zijn de special interest groups van Surf.
Maar leren vindt plaats op een constructivistische wijze. Twitter en andere social media zijn in dit proces van leren goed te gebruiken als begin sneeuwbal. Een heel klein balletje van slechts 140 tekens dat met een paar klikken van de muisknop kan veranderen in een prachtige sneeuwpop. Daarbij is het wel belangrijk dat de docent mediawijs is. Is hij dat niet dan loopt hij het risico bedolven te raken onder een lawine van informatie. Het is dan maar te hopen dat zijn persoonlijk alarm gehoord wordt en dat hij op tijd gered wordt. Tip: duik nooit te diep in de sneeuw zonder lifeline. Ik leer mijn studenten eerst een zoek plan te maken en dan pas te gaan zoeken. In de praktijk is dit zoekplan een dynamisch plan dat gaande de zoektocht groeit en maar de grote lijn blijft gevolgd. De aorta loopt door. Hierdoor blijft de structuur van de zoektocht behouden.
Ik gebruik Yippy.com als zoekmachine. Deze zoekmachine biedt mij namelijk alternatieve routes voor ik vast kom te zitten. Ik kan vooraf kiezen welke weg ik kies. Samen met Databanken, zoals Questia en Mendeley kom ik bijzonder ver, zonder ook maar een pas gezet te hebben.
De kennis die een docent op deze manier op doet voegt hij toe aan zijn oude kennis en op die manier ontstaat er persoonlijke professionele ontwikkeling. Maar om sociaal te kunnen leren moet de docent zich bewust worden van zijn oude kennis en gedrag.Transformatief leren maakt het mogelijk om onbewust aangenomen betekenissen en waarden te herkennen en eigen betekenis en gedrag vorm te geven. Transformatief leren houdt ook het doorbreken van voorheen vanzelfsprekend geachte opvattingen en gewoonten. Een opbrengst in sociaal leren gaat dus gepaard met individuele bewustwording en verandering.
En nu ontstaat er een nieuwe sneeuwbal. Wat betekent transformatief leren binnen het leven lang leren van de docent? En is dit te beinvloeden?
s.schouwenaars 