Ik doe het niet vaak, maar voor één keer wil ik schrijven over de manier waarop wij een aantal vaardigheden binnen mijn eigen hogeschool doceren. De vaardigheden zijn generieke vaardigheden waarover iedereen (docent en student) zou moeten beschikken en die wij de studenten laten (her)ontdekken tijdens de leerlijn Onderzoek.
Niet voor de eerste keer meende een collega dat hij de studenten van onze hogeschool ook wel kon leren hoe ze bronnenonderzoek moesten doen. Hij wist de databanken wel. Gelukkig is de cursus bronnenonderzoek wel iets meer dan alleen het vinden van de goede databanken. Deze cursus is de eerste cursus uit een serie van vier cursussen waarmee wij onze studenten leren hoe zij toegepast onderzoek kunnen uitvoeren. Tijdens deze cursussen komen onderzoekstechnieken aan bod, zoals informatie verwerven en verwerken, interviewen voor kwalitatief onderzoek, enquêteren voor kwantitatief onderzoek, dataverwerken enz. Maar wat wij de studenten vooral willen leren zijn een aantal vaardigheden die met een onderzoekende houding te maken hebben.
Keer op keer liepen wij, docent onderzoeksvaardigheden, tegen een aantal, bij de student ontbrekende, houdingsaspecten aan. Daarbij viel als eerste het gebrek aan kritisch denken op, maar later werd dat uitgebreid naar het ontbreken van de ondernemende houding bij de student. Met een ondernemende houding bedoeling ik niets dat te maken heeft met ondernemerschap. Een ondernemende houding bevat aspecten zoals:
- pro-actief zijn,
- kritisch en analytisch denken,
- verantwoordelijkheidsgevoel hebben,
- zelfstandig zijn (zelf gestuurd),
- ambitie hebben (weg van het zesje),
- aanpassingsvermogen (kunnen samenwerken in een groep),
- creativiteit en innovatief vermogen en
- organisatietalent.
De oplettende lezer herkent hierin een aantal 21st eeuwse vaardigheden. De overige 21st eeuwse vaardigheden, ICT geletterdheid, communicatie, sociale en culturele vaardigheden zijn vaardigheden die we al als vanzelfsprekend meenemen in alle cursussen.
Bij het doen van onderzoek zijn deze vaardigheden van belang om te komen tot het gewenste onderzoeksresultaat. Een resultaat dat creativiteit uitstraalt en dat innovatief genoemd mag worden. Een resultaat waarbij de student zijn talenten optimaal gebruikt. Door het aanbieden van een continue uitdaging zal de student – is onze ervaring- uiteindelijk zijn nieuwsgierigheid laten komen en zelf op onderzoek uitgaan. Bij het formuleren van de opdrachten hebben wij ons ook gericht op deze vaardigheden. Een van de meest succesvolle opdrachten is Visualiseer wat je moet doen om informatie te verwerven. Wij dachten bij het maken van deze opdracht aan een mindmap. Echter de studenten bleken veel creatiever dan wij dachten. Natuurlijk was daar de powerpoint en ook de mindmap kwam veelvuldig voorbij, maar ook prachtige tekeningen lijkend op de afbeelding in deze post. Maar het mooist vonden wij een video (die ik helaas niet online kan zetten omdat ik geen toestemming heb van de auteur) Een prachtige animatiefilm gemaakt met PowToon. Het leuke hiervan is dat wij als docenten iets leerden van de studenten. En daarmee heb ik de kern van de kunst van onderwijs te pakken. Om de student te leren hoe hij onderzoek moet doen hebben de docenten ook bepaalde vaardigheden nodig. Deze vaardigheden zijn
- pro-actief zijn,
- kritisch en analytisch denken,
- verantwoordelijkheidsgevoel hebben,
- zelfstandig zijn (zelf gestuurd),
- ambitie hebben (weg van het zesje),
- aanpassingsvermogen (kunnen samenwerken in een groep),
- creativiteit en innovatief vermogen en
- organisatietalent.
Herken je ze!
s.schouwenaars 